Relatieve vochtigheid : Hoe ideale luchtvochtigheid verkrijgen ?
De relatieve vochtigheid van een huis bepaalt of het een gezonde leefomgeving is. Een te hoge luchtvochtigheid leidt immers tot vochtproblemen zoals condensatie. Die zijn gevaarlijk voor de gezondheid van je huis en gezin. In dit artikel ontdek je hoe je de relatieve luchtvochtigheid van je huis onder meer kan meten en berekenen, en vervolgens optimaliseren.
Wat is relatieve vochtigheid?
Met relatieve luchtvochtigheid drukken we uit hoeveel waterdamp de lucht bevat in verhouding tot de maximale hoeveelheid waterdamp in de lucht (in procent). Dit drukken we uit met de Griekse letter φ (fi).
Hoeveel waterdamp er in de lucht zit, wordt bepaald door temperatuur en luchtdruk. Hoe warmer de lucht en hoe kleiner de luchtdruk, hoe meer waterdamp er in de lucht kan hangen. We spreken in dat geval van absolute luchtvochtigheid, uitgedrukt in gram per kubieke meter. Bij een temperatuur- of drukschommeling zal die verhouding veranderen.
De relatieve vochtigheid geeft aan hoeveel waterdamp de lucht nog kan absorberen, vooraleer er verzadiging optreedt (100 % RV). Bij 100 % relatieve luchtvochtigheid heeft de lucht z’n maximum aan waterdamp bereikt. Dit noemt het dauwpunt.
De relatieve vochtigheid berekenen doe je zo: kan de ruimte bijvoorbeeld maximaal 21 g waterdamp per m3 lucht van 22 °C en zit je aan 17 g waterdamp? Dan bereken je de relatieve vochtigheid met de volgende formule: hoeveelheid waterdamp * 100 / absolute vochtigheid. Voor ons voorbeeld betekent dat: 17 * 100 / 21 = 81 %
Voorbeeld relatieve vochtigheid: condens in de badkamer
Het bekendste voorbeeld is condensatievocht. Stel dat je een douche neemt. Het warme water verhoogt de temperatuur in de badkamer lichtjes. Daardoor neemt de binnenlucht meer waterdamp.
Maar de vochtige lucht komt in contact met het raam in de badkamer. De temperatuur van het raam ligt een pak lager en koelt de lucht snel af. Door de dalende temperatuur stijgt de relatieve vochtigheid, tot ze het dauwpunt bereikt en condenseert. Gevolg? De typische waterdruppels op het raam.
De ideale luchtvochtigheid
Voor optimaal comfort en een gezond binnenklimaat schommelt de relatieve vochtigheid in huis best tussen 40 % en 60 % bij een temperatuur van 18 à 22 °C. Dit betekent dat ons binnenklimaat een pak droger is dan de buitenlucht. In ons Belgisch-Nederlands klimaat schommelt de relatieve luchtvochtigheid gemiddeld rond de 65 tot 90 %.
Temperatuurschommelingen en luchtdruk kunnen de relatieve vochtigheid uit evenwicht brengen. Wanneer de absolute vochtigheid te hoog ligt, zal er condensatie optreden met vochtige muren en plafonds tot gevolg. Als de vochtproblemen te lang aanhouden, zal er schimmel ontstaan.
De hygrometer: vocht in huis meten
De relatieve vochtigheid kan je meten met een hygrometer (“Hygro”= Grieks voor vocht). Bestaande in analoge en digitale vorm zijn hygrometers meestal terug te vinden in weerstations. De veranderingen in de luchtvochtigheid worden dan gemeten met behulp van een sensor.
Bij analoge toestellen wordt gebruik gemaakt van een haarhygrometer. Bij deze hygrometers verandert het haar van lengte naargelang de luchtvochtigheid in huis verandert. Hoe meer het haar zal krimpen, hoe lager de luchtvochtigheid in huis zal zijn. Deze veranderingen worden overgebracht naar een wijzer die de luchtvochtigheid aanduidt.
Hoge luchtvochtigheid: oorzaak & gevolg
Hoe ontstaat te hoge luchtvochtigheid? Er zijn verschillende oorzaken mogelijk, maar meestal gaat het om:
- Doorslaand vocht
- Opstijgend vocht
- Lekkages
- Gebrekkige ventilatie
Het is zaak om zo snel mogelijk de bron van de hoge vochtigheid te achterhalen en aan te pakken. Een te hoge absolute luchtvochtigheid leidt namelijk tot schimmels. Deze kunnen zware gevolgen voor de gezondheid hebben.
Ze kunnen allergische reacties uitlokken of ademhalingsproblemen veroorzaken. Ook de woning lijdt eronder: verf gaat afbladderen, het behang komt los, hout begint te rotten enzovoort.
Hoe relatieve vochtigheid in huis verlagen?
Om vochtproblemen te voorkomen, kan je op verschillende manieren de vochtigheid in huis verlagen. Zie onderstaande relatieve luchtvochtigheid tabel.
| Vochtigheidsgraad | Mogelijke oplossingen |
|---|---|
| 0 – 40 % | 1. Ramen openzetten 2. Luchtbevochtiger plaatsen 3. Planten 4. Douchen met deur open |
| 60 – 100 % | 1. Luchtontvochtiger plaatsen 2. Kamerplanten opstellen 3. Natte doeken ophangen |
Een goede ventilatie is alvast een goed begin. Je kan ook een vochtvreter gebruiken als tijdelijke oplossing. In ruimtes die doorgaans vochtig zijn zoals een badkamer, kan je een luchtontvochtiger laten plaatsen.
Gaat je keuze uit naar een ventilatiesysteem, dan zijn volgende mogelijkheden beschikbaar:
- Ventilatiesysteem B: Dit systeem zorgt voor een natuurlijke luchtafvoer en een mechanische luchttoevoer. Hoewel het om de goedkoopste oplossing gaat, wordt dit systeem nog maar zelden toegepast.
- Ventilatiesysteem C: Bij dit systeem bepaal je zelf hoeveel vochtige lucht je naar buiten wilt afvoeren. Het laat je echter niet toe om weer verse lucht naar binnen toe te voeren.
- Ventilatiesysteem D: Ook wel balansventilatie genoemd. Dit systeem zorgt voor de toevoer van verse binnenlucht en de afvoer van vochtige lucht. In tegenstelling tot de twee vorige systemen wordt de warmte uit de afgevoerde lucht volledig gerecupereerd.
Twijfels? Laat een gratis vochtdiagnose uitvoeren!
Als je vermoedt dat de luchtvochtigheid in jouw woning te hoog ligt, kan je best een diagnose laten uitvoeren door een specialist. Die kan je de beste oplossing aanreiken om de vochtproblemen zo snel mogelijk onder controle te krijgen.